Rum heeft geen regels!
Dit is het vijfde artikel en laatste artikel in de serie wat betreft misvattingen over rum. In de vorige artikelen hebben we geleerd dat niet alle witte rum hetzelfde zijn, dat rum niet zoet hoeft te zijn, dat donkere rum niet persé ouder is en dat leeftijd een slechte indicator van kwaliteit is. In dit artikel weerleggen we het idee dat rum geen regels heeft.
Het is populair in de rum wereld om te zeggen dat rum geen regels of voorschriften kent. Hetzelfde geldt echter ook voor whisk(e)y. Als je denkt dat dit niet klopt, lees dan snel verder.
In zijn baanbrekende boek “And a Bottle of Rum: A History of the New World in Ten Cocktails” schrijft auteur Wayne Curtis: “bourbon-liefhebbers, die vaak deze drank de titel “America’s spirit” toedichten, drinken een van de meest gereguleerde dranken”. Hij vervolgt: “Rum belichaamt de laissez-faire houding van Amerika: het is wat het maar wil zijn. Er is geen internationale toezichtcommissie en de smaak en productie variëren sterk, waardoor de markt bepaalt wat favoriet wordt”.
Het is een overtuigend verhaal – rum is vrij van die vervelende regels, dus het kan evolueren om van alles te zijn. De passage bevat echter twee kritische woorden die de reikwijdte ervan beperken: “bourbon” en “internationaal”.
Bourbon is een subcategorie van whisk(e)y dat alleen wordt geproduceerd in Amerika. Echter wordt er over de hele wereld, van Noord-Schotland tot het zuiden van Argentinië, whisk(e)y geproduceerd. De productievoorschriften van bourbon worden gedefinieerd en gehandhaafd door de Verenigde Staten. De whisky-voorschriften van single malt Scotch werd samengesteld door Schotse producenten en worden door de Schotse autoriteiten gecontroleerd. Whisk(e)y geproduceerd in India heeft ook een duidelijk aantal voorschriften. Het zal geen verrassing zijn dat de Amerikaanse bourbon, single malt Scotch whisky en de Indiase whisk(e)y regelgeving behoorlijk van elkaar verschillen.
De term “voorschriften” is echter een verkeerde woordkeuze voor het beoogde doel. Nationale voorschriften zijn er niet om de zaken moeilijker te maken of om te voorkomen dat producenten maar maken wat ze willen. Een betere term is “bescherming”. Ze beschermen de producenten in een bepaalde regio tegen buitenstaanders die een potentieel minderwaardig product maken en dit proberen voor te doen als iets dat het niet is.
Een goed voorbeeld van de bescherming die de regelgeving biedt, is de Amerikaanse bourbon-industrie. In 1964 verenigden Amerikaanse whisk(e)y producenten zich om de eisen van bourbon te definiëren, waarin zij vaststelden dat het “…een kenmerkend product is van de Verenigde Staten en dat het anders is dan andere soorten alcoholische dranken, zowel buitenlandse als binnenlandse”.
De bedoeling was voornamelijk om Amerikaanse bourbon te beschermen tegen Mexicaanse en Canadese producten die de VS binnenkwamen en werden verkocht als goedkopere “bourbon”.
Veel rum producerende landen hebben ook productievoorschriften (oftewel beschermingsmaatregelingen). Het Franse eiland Martinique hanteert bijvoorbeeld zeer specifieke regels voor de manier waarop rhum met het label AOC (Appellation d’Origine Contrôlée) worden gemaakt. Barbados en Jamaica houden zich weer aan de Caricom Rum-regels van 2008. In 2013 werd Cachaça door de Verenigde Staten erkend als een uniek product en niet alleen als een rum geproduceerd in Brazilië. Zelfs Cuba heeft een gedetailleerde geografische aanduiding die weergeeft hoe Cubaanse rum geproduceerd moet worden.
Deze land specifieke regels voor rum zijn gelijk als de bourbon of Scotch whisky voorschriften. Er is geen internationale organisatie die verklaart dat rum van alle landen aan dezelfde voorschriften moet voldoen. Hetzelfde geldt voor whisk(e)y. Als een internationaal bureau nu probeert om wereldwijde regels voor het produceren van whisk(e)y te standaardiseren zou dat een opstand als gevolg hebben.
Een deel van het probleem in de perceptie van rum is dat de hoge kwalitatieve waarde en regionale aanduidingen niet bekend zijn bij de doorsnee consument. Consumenten verwachten van bourbon en single malt Scotch dat deze in verschillende secties op het schap van de slijterij thuishoren. Maar als het gaat om rum, proberen winkeliers in het algemeen geen onderscheid te maken tussen de Martinique AOC-rhum, de Puerto Ricaanse Bacardi rum, de Tanduay Filipijnse rum of de Jamaicaanse Appleton.
In de wijnwereld is het gebruikelijk een onderscheid te maken door te kijken naar de druivenrassen die gebruikt zijn, bijvoorbeeld Merlot, Chardonnay enzovoort. Bij de sterke dranken hebben winkeliers ook geen problemen om bourbon, Canadese whiskey, Japanse whiskey en whisky als aparte productgroepen weer te geven. Maar als het op rum aankomt, is de kans groot dat ze één overkoepelende categorie hanteren nl.: rum.
Een ander onrecht waar rum mee te maken heeft is het gebrek aan handhaving van zelfs de meest minimale vereisten. Het Amerikaanse belasting- en handelsbureau (TTB) definieert rum als “Dranken die gedistilleerd zijn van het gefermenteerde sap van suikerriet, suikerriet stroop, suikerriet melasse of andere suikerriet bijproducten van ten hoogste 95% alcohol”. Het sleutelwoord in deze definitie is “suikerriet”. Toch liet de TTB in 2016 de verkoop toe van een “rum” dat wordt gemaakt van suikerbieten. Ondanks een grote verontwaardiging van rum liefhebbers en producenten, wordt deze bieten rum nog steeds verkocht als “Colorado rum”.
Een ander voorbeeld van lakse handhaving is dat de Amerikaanse TTB de regelgeving van de single malt Scotch en Cognac wel erkent. Dit houdt in dat als deze dranken in de Verenigde Staten worden verkocht, zij aan dezelfde eisen moeten voldoen die gelden bij verkoop in Schotland of Frankrijk.
Dit geldt helaas niet voor rum. De Caricom-voorschriften voor rum uit landen zoals Barbados en Jamaica zijn in de Verenigde Staten niet relevant. Zolang een product voldoet aan de Amerikaanse TTB-definitie voor rum (zie hierboven), kan het als zodanig worden geëtiketteerd en verkocht.
Inmiddels zou het duidelijk moeten zijn dat rum een imagoprobleem heeft. Er zijn uitzonderlijke producenten zoals Foursquare, Mount Gay, Rhum Clément en Appleton die rum maken die gelijk staan met de beste whisky’s en cognacs. En deze producenten proberen er alles aan te doen om de inherente waarde van rum aan te tonen. Maar toch gaat het overgrote deel van het marketing budget binnen de categorie rum naar het promoten van piraten- en strandfeesten in plaats van het promoten van kwaliteit.
Mezcal bevond zich ooit, samen met de tequila-subcategorie, in een vergelijkbare positie als rum. Goedkope drank voor mixdrankjes of shotjes en niet een sterke drank die het waard was om puur van te genieten. Echter is de publieke perceptie na verloop van tijd omgedraaid. De aankoop van Casamigos door Diageo met een waarde van 1 miljard dollar is slechts het laatste bewijs dat tequila nu stevig verankerd zit bij consumenten als een premium product, ondanks de duidelijke aanwezigheid van merken die de massa aanspreken zoals José Cuervo Gold.
De rum categorie bevindt zich nu op een tweesprong. Kan het over alle misvattingen heen komen die we tot nu toe hebben behandeld? Dat het te zoet is, allemaal hetzelfde smaakt en geen regels heeft? De tijd zal het leren. Maar weet dat er toegewijde liefhebbers zijn die elke dag bezig zijn om hun enthousiasme voor geweldige rum te delen en om de rum categorie naar een hoger niveau te tillen. Sluit je snel bij ons aan!